International Commercial Terms (Uluslararası Ticari Teslim Şekilleri) (INCOTERMS)
1. (EXW) Ex Works, Ex Warehouse (İsmi belirtilen işyerinde teslim)
Satıcı firma, yeri belirtilen işyerinde (fabrika, antrepo, atölye v.s.) eşyaları alıcı firmanın emrine hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır. Teslimden sonraki tüm masraf ve rizikolar alıcı firmaya aittir. Başka bir deyişle, eğer aksine bir hüküm bulunmuyorsa, satıcı firma, eşyaları alıcı firma tarafından sağlanan araca yüklemek ya da gümrük işlemlerini yerine getirmek zorunda değildir. Eşyaların, satıcı firmanın kuruluşundan alınarak istenilen yere götürülmesiyle ilgili tüm masraf ve riskler alıcı firmaya aittir. Bu teslim şekli satıcı firma açısından asgari yükümlülük içerir.
2. (FCA) Free Carrier (Taşımacıya teslim, adı belirtilen yerde)
Birden fazla taşıma etabı dahil herhangi bir taşıma metodu için kullanılabilir. Satıcı firma, ihracat formalitesi tamamlanmış eşyaları alıcı firmanın adını verdiği yerde, yine alıcı firma tarafından ismi belirtilen taşımacıya teslim etmekle yükümlülüğünü yerine getirmiş olmaktadır. Navlun, riziko ve tüm masraflar alıcı firmaya aittir.
Eğer alıcı firma tarafından teslim için belirli bir nokta belirtilmemişse, bu durumda satıcı firma, daha önce sınırları belirlenmiş bir alan içinde veya yerde eşyaları taşıyıcıya devredeceği noktayı kendisi seçebilir.
Bu terim, çok vasıtalı olanlar da dahil herhangi bir taşıma işlemi için kullanılabilir. Diğer yükümlülükler FOB teslimindeki gibidir.
3. (FAS) Free Alongside Ship (İsmi belirtilen yükleme limanında gemi yanında teslim)
Sadece Deniz taşımacılığında kullanılır. Satıcı firma, alıcı firma tarafından ismi belirtilen yükleme limanında, yine alıcı firmanın ismini verdiği geminin yanında ve alıcı firmanın belirttiği zamanda eşyaları hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır. Bu yer ve zamandan sonraki Navlun, riziko ve her türlü masraflar alıcı firmaya aittir.
4. (FOB) Free On Board (İsmi belirtilen sevk limanında gemide teslim)
Sadece Deniz taşımacılığında kullanılır. Satıcı firma, eşyaları alıcı firma tarafından ismi belirtilen sevk limanında alıcı firmanın belirttiği zamanda ve yine alıcı firma tarafından ismi verilen geminin küpeştesini aştığı anda teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır. Bu yer ve zamandan sonraki Navlun, riziko ve tüm masraflar alıcı firmaya aittir.
Satıcı firma, eşyaların yüklendiğini tüm detayları ile birlikte alıcı firmaya bildirmelidir. Alıcı firmanın sorumluluğu ise, belirtilen yükleme limanından taşınması için, masraflar kendisine ait olmak üzere taşıma sözleşmesi akdetmek ve eşyanın gemide teslim edildiği andan itibaren; eşyanın varış noktasına ulaşıncaya kadar geçen süre içerisinde eşyaya ilişkin her türlü kayıp ve hasarı üstlenmektir.
5. (CFR) Cost and Freight (Adı belirtilen varış limanında navlun ödenmiş olarak teslim)
Sadece Deniz taşımacılığında kullanılır. Eşyalar satıcı firma tarafından taşıma sözleşmesi yapılmış ve navlunu ödenmiş olarak varış limanında alıcı firmaya teslim edilmektedir. Eşyaların riski yükleme limanında geminin küpeştesini aştığı anda alıcı firmaya aittir.
6. (CIF) Cost Insurance and Freight (Adı belirtilen varış limanında navlun ve sigorta primi ödenmiş olarak teslim)
Sadece Deniz taşımacılığında kullanılır. Satıcı firmanın sorumluluğu geminin güvertesinde biter. CFR’dan farkı Sigorta Priminin de satıcı firmaya ait olmasıdır. Fakat bu sigorta asgari riskleri kapsamaktadır. Duruma göre özel risklerin sigorta kapsamına alınmasını istediği takdirde alıcı firma bu hususları satıcı firma ile yaptığı sözleşmeye dahil ettirmek zorundadır. Sigorta ettirilen değerin sözleşme tutarının %10 fazlası ile olması gerekir.
7. (CPT) Carriage Paid To (Adı belirtilen varış yerine kadar navlunu ödenmiş olarak teslim)
Birden fazla taşıma etabı dahil herhangi bir taşıma metodu için kullanılabilir. Satıcı firma, eşyaları adı belirtilen teslim yerine kadar navlun ödenmiş olarak varış yerinde alıcı firmaya teslim etmektedir. Belirtilen teslim yerine kadar birden fazla taşımacı kullanılıyor ise eşyalar ilk taşımacıya teslim edildiğinde risk satıcı firmadan alıcı firmaya geçer.
Eşyaların taşıyıcıya aktarılmasından sonra eşyalar ile ilgili kayıp ve hasar riski, ayrıca bu teslim işleminden sonra meydana gelebilecek olayların yarattığı bütün ek masraflar satıcı firmadan alıcı firmanın üzerine geçer.
Satıcı firma, alıcı firmaya eşyanın sigortalanması amacıyla gerekli bilgileri iletecektir. Alıcı firmanın sorumluluğu ise, masraflar kendisine ait olmak üzere gerekli ithal iznini veya yetki belgelerini almaktır.
CFR deniz, CPT ise kara ve diğer taşıma şekillerinde kullanılır.
8. (CIP) Carriage and Insurance Paid To (Adı belirtilen varış yerine kadar navlun ve sigorta primi ödenmiş olarak teslim)
Birden fazla taşıma etabı dahil herhangi bir taşıma metodu için kullanılabilir. Satıcı firma, CPT terimindeki yükümlülüklerine ilaveten taşımaya ilişkin yük sigortasını yaptırmayı ve primini ödemeyi de üstlenmektedir.
Taşıma ve sigorta bedeli ödenmiş olarak teslim terimi, satıcı firmanın CF terimi ile aynı yükümlülükleri taşıdığı, ancak bunlara ek olarak, eşyanın taşınması anında kayıp ve/ya hasar riskine karşı alıcı firmaya yük sigortası sağlama zorunda olduğu durumu anlatır. Satıcı firma, sigorta sözleşmesini akdeder ve sigorta primini öder. Alıcı firmanın diğer sorumlulukları CF teslim şeklindeki gibidir.
CIF deniz taşımasında, CIP ise kara ve diğer taşımacılıkta kullanılır.
9. (DAF) Delivered at Frontier (Sınırda, adı belirtilen yerde teslim)
Satıcı firma eşyaları ihracat formaliteleri tamamlanmış olarak sınırdaki adı belirtilen yerde fakat komşu ülkenin gümrüğünden önce alıcı firmanın emrine hazır bulundurmakla teslim yükümlüğünü yerine getirmiş sayılır. ‘Sınır’ ifadesi ihraç ülkesi dahil herhangi bir ülkenin sınırı için kullanılabilir. Bu nedenle yer isminin verilerek hangi sınırın kastedildiğinin kesinlikle ifade edilmesi büyük önem taşımaktadır. Öncelikle Demiryolu ve Karayolu ile taşımada kullanılır. Sınırdaki belirtilen yerden itibaren navlun alıcı firmaya aittir. Sınırdan itibaren taşımaya ait masraf ve sigortanın yapılması konusunda satıcı firmanın yükümlülüğü yoktur.
10. (DES) Delivered Ex Ship (Adı belirtilen varış limanında gemide teslim)
Sadece Deniz taşımacılığında kullanılır. Satıcı firma, eşyaları adı belirtilen varış limanında, geminin bordasında, gümrükten önce alıcı firmanın emrine hazır bulundurduğunda teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olmaktadır. Bu yere kadar olan bütün risk ve masraflar satıcı firmaya aittir.
11. (DEQ) Delivered Ex Quay (Adı belirtilen varış limanında Gümrük Vergisi ödenmiş olarak rıhtımda teslim)
Rıhtımda teslim terimi, sadece Deniz taşımacılığında veya çok vasıtalı taşıma ile varma limanında gemiden rıhtıma boşaltılmakla teslim edilecekse kullanılır.
Rıhtım üzerinde alıcı firma emrine malların hazır bulundurulması ile satıcı firmanın yükümlülüğü sona erer. Satıcı firma, eşyaların o noktaya kadar taşınmasıyla ilgili vergi, resim ve diğer harçlar da dahil olmak üzere tüm riziko ve giderleri üstlenir. DEQ teriminin yanına ek kelimeler yazılarak eşyaların gümrükten çekme sorumluluğunun kime ait olacağı belirtilir. Örneğin; DEQ duty paid’de vergiler ve gümrükten çekme masrafları ihracatçı firmanın, DEQ duty unpaid’de ise bu masraflar ithalatçı firmanındır.
12. (DDU) Delivered Duty Unpaid (Adı belirtilen varış yerinde gümrük vergisi ödenmeden teslim)
Herhangi bir taşıma biçimi için kullanılabilen bu terime göre satıcı firma, ithal ülkesindeki adı belirtilen bir yerde eşyaları alıcı firmanın emrine hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olmaktadır. O noktaya kadar her türlü risk ve maliyet ile gümrük formalitelerini sonuçlandırmaya ilişkin maliyet ve riski, fiili ithal sırasındaki vergi, harç ve diğer resmi giderler hariç satıcı firma üstlenmektedir. Eşyaların vergileri ödenmemiş olarak alıcı firmanın ülkesinde belirtilen yerde teslimidir.
Bu teslim şekli deniz hariç kara, demiryolu, havayolu taşımacılığında kullanılır.
13. (DDP) Delivered Duty Paid (Adı belirtilen varış yerinde gümrük vergisi ödenmiş olarak teslim)
Herhangi bir taşıma biçimi için kullanılabilen bu terime göre satıcı firma, ithal ülkesindeki adı belirtilen bir yerde eşyaları gümrüklenmiş olarak alıcı firmanın emrine hazır bulundurmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olmaktadır. O noktaya kadar her türlü risk ve maliyeti satıcı firma üstlenmektedir. Eşyaların vergileri ödenmiş olarak alıcı firmanın ülkesinde belirtilen yerde teslimidir.
Satıcı firma, eşyaların o noktaya kadar taşınması, ithal gümrüğünden geçirilmesi için gerekli vergi, resim ve diğer harçlar dahil olmak üzere riziko ve giderleri üstlenmek durumundadır. EXW terimi satıcıya ne kadar az yükümlülük getiriyorsa, DDP terimi de bunun tersine o kadar çok yükümlülük getirmektedir.
BAZI TERİMLERİN YANINA KONAN KISALTMALAR:
STOWED : İstiflenmiş, FOB Stowed : İstifleme masrafı satıcıya ait.
FO : Free Out: Boşaltma masrafları hariç.
FIO : Free in and out : Yükleme ve boşaltma masrafları hariç.
FIOS : Free in and out and stowed : Yükleme, istifleme ve boşaltma masrafları hariç.
FIOT : Free in and out and trimmed : Yükleme, yüklerin dengelenerek istiflenmesi ve
Boşaltma masrafları hariç.
LANDED : Karaya çıkarılmış, boşaltma masrafları navluna dahil.
